Słów kilka o Jubileuszu 75. lecia rzeczniowskiej biblioteki

„Biblioteka z dobrym zasięgiem”, czyli słów kilka o Jubileuszu 75. lecia rzeczniowskiej biblioteki.

„Biblioteka z dobrym zasięgiem” to tytuł filmu – diagnozy, jaki nakręcili młodzi czytelnicy rzeczniowskiej biblioteki z okazji jej Jubileuszu 75. lecia. Zadali w nim kilka pytań: Dlaczego Kuba nie czyta, a czemu czyta Ania? Oraz czy biblioteki przetrwają? Wyniki tej filmowej refleksji na temat czytelnictwa znalazły odbicie w fachowych badaniach nad stanem czytelnictwa, których wyniki zaprezentowały dr Magdalena Ochał socjolożka i historyczka sztuki oraz Magdalena Różycka koordynatorka projektów kulturalnych i edukacyjnych,edukatorka, badaczkapracująca w dziale Mazowieckiego Obserwatorium Kultury Wystąpienie badaczek wpisało się w formę edukacyjną 5. Forum Animatorów Kultury Powiatu Lipskiego i zawierało istotne dla wielu bibliotek pytanie: "Gdzie jesteś Czytelniku? - zmiany w uczestnictwie w kulturze na przestrzeni ostatnich lat".

Elementami składowymi jubileuszu były także:

„Słowa, pyłki i dźwięk” - program artystyczny w wykonaniu uczniów szkoły podstawowej w Rzeczniowie;

„Dwugłos poetycki” na podstawie książek „Zwykły człowiek” i „Czas się weselić” w wykonaniu Barbary Wrońskiej i Szczęsnego Wrońskiego;

„Współczesne barwy poezji i prozy” - panel dyskusyjny z udziałem zaproszonych gości, który prowadzili Grzegorz Rak i Waldemar Balcerowski.

Dodatkowym elementem wzbogacającym była wystawa „75 lat Gminnej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Rzeczniowie” oraz wystawa obrazów „Malowane sercem” prezentująca prace podopiecznych i instruktorów Środowiskowego Domu Samopomocy w Podkońcach.

Natomiast „Chwile, które tworzą bibliotekę” to opowieść o jubilatce, 75-letniej bibliotece przedstawiona przez Krystynę Wójtowicz – Dyrektorkę Gminnej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Rzeczniowie, gdzie odniosła się do codzienność pracy każdej biblioteki gminnej obejmującej planowanie budżetu, szukanie środków zewnętrznych, sprawozdawczość, różnego rodzaju polityki od RODO po dostępność. Są tu jeszcze planowanie wydarzeń czytelniczych i kulturalnych/ dla różnych grup odbiorców. Tu nie ma schematu i powtórzeń. Z tyłu głowy bibliotekarki i bibliotekarza publicznej biblioteki gminnej są takie priorytety jak wzrost czytelnictwa, dbałość o popularyzację ambitnych wydarzeń kulturalnych, tworzenie gminnego zasobu dotyczącego historii i kultury lokalnej, dbanie o elementy patriotyzmu, edukację ekologiczną, czy informatyczną. Po drodze są jeszcze zadania związane z gromadzeniem i opracowaniem księgozbioru oraz udostępnianiem go czytelnikowi. Wszystko podejmowane działania biblioteczne najlepiej opakować w oryginalną i niepowtarzalną formę, by zaciekawić i zainteresować książką, która przez wielu uznawana jest za relikt przeszłości. Bo czyż nowoczesny, zagoniony człowiek XXI wieku ma czas na tak prozaiczną formę spędzania wolnego czasu jak czytanie.

Odnosząc się do historii placówki wspomniała o akcji bibliotecznej w województwie kieleckim, której podstawą miała być w terenie „sieć stałych bibliotek gminnych, powiatowych i wojewódzkich”. Już 20.08. 1945 roku Wydział Wojewódzki wydal pierwsze zarządzenie, w którym sprecyzował zasady organizacji bibliotek i wezwał do uruchomienia akcji. Ustawa z 20 czerwca 1946 roku przypominała o realizacji nałożonych zadań bez ociągania. Decyzję tę przypieczętowały zapewne wprowadzone do budżetów wszystkich gmin na rok 1947 kredytów na biblioteki. Bibliotekarzy we wszystkich gminach przeszkolono dwukrotnie na kursach (wiosną 3- dniowy i jesienią 7- dniowy), przygotowano lokale, zakupiono jednolity sprzęt, szyldy i książki”. Ta początkowa akcja biblioteczna zyskała porównanie iście ogrodnicze. Tak wiec biblioteki gminne to sadzonki rozprowadzone wcześnie i masowo, które miały się dobrze przyjąć, rozkwitnąć i wydać owoce, tak by nie zaszkodziły im przymrozki powojennej dezorganizacji, by miały stale konieczną dla rozwoju wątłych organizmów troskliwą opiekę i dopływ soków żywotnych(„Bibliotekarz” nr 1-2 z 1948 roku w artykule pt. „Głosy o akcji bibliotecznej w województwie kieleckim”).

Ojcowie utworzenia biblioteki publicznej w Rzeczniowie, czyli radni Gminnej Rady Narodowej, byli dumni z podejmowanej ważnej dla nich decyzji oraz jakże istotnej dla odbudowującego się po wojnie Państwa. Postanowiono „zaangażować bibliotekarza, osobę inteligentną, wyrobioną społecznie i orientującą się w tym kierunku”¹. Faktycznie otwarcie placówki nastąpiło 8 maja 1947 r. Bibliotekarzem została kierowniczka szkoły w Rzeczniowie Stanisława Piskozub².

I tu pojawia się ciekawostka lub zagadka. Nazwijmy ją „Pierwsza bibliotekarka”. Stanisława Piskozub związana była z rzeczniowską szkołą od 1920 roku. Nieprzerwanie pracowała w niej do 31 sierpnia 1939 roku ( będąc inicjatorką budowy szkoły razem z ks. Stanisławem Bryńskim) Potem od 1940 – 1945 roku prowadziła tajne nauczanie. Powróciła do pracy już w dniu 15 stycznia 1945 roku i pracowała do 31 stycznia 1952 roku, pełniąc podwójną rolę kierowniczki szkoły i kierowniczki biblioteki. Jej bogatą karierę pedagogiczną zakończyło przeniesienie w stan nieczynny, z powodu okoliczności, nie pozwalających ze względu na dobro służby na dalsze jej zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku. Jej dymisję podpisał osobiście ówczesny Minister Oświaty.

Mamy rok 1952 i tu pojawia się kolejna zagadka nazwijmy ją „Bibliotekarz czy bibliotekarka”. Zapisy w pierwszej Kronice Biblioteki podają, że po odejściu p. Stanisławy Piskozub funkcję bibliotekarza obejmuje Czesław Waszko. Zwiększa się estetyka wystroju lokalu oraz okolicznościowych gazetek. Wszak, Ci którzy znają historię naszego powiatu kojarzą to nazwisko ze znanym pedagogiem, artystą malarzem osiadłym w Solcu nad Wisłą. Ale nic bardziej mylnego. Ze sprawozdania instruktora powiatowego ze Starachowic wynika, że kierownikiem biblioteki była pani Mirosława Waszko, pełniąca również funkcję kierowniczki świetlicy w Rzeczniowie – na pełny etat. W zaleceniu sprawdzającego znajdujemy zapis „wyszukać kandydata na kierownika biblioteki gminnej”. Wyszukano. Została nim na kolejne 30 lat pani Alina Mroczkowska, która pozostaje w pamięci mieszkańców jako osoba życzliwa i wytrwale dążąca do poprawy sytuacji lokalowej i materialnej bibliotek. Odznaczona za całokształt pracy Złotą odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.

Tworząc rzeczniowską bibliotekę zaczynali od 80 książek w maju 1947 r.- darów od mieszkańców. 10 punktów bibliotecznych w 1954 roku. Kolejnych dwóch bibliotek utworzonych w 1957 roku- jako Gromadzka Biblioteka Publiczna w Pasztowej Woli i w 1959 – Gromadzka Biblioteka w Grabowcu. Dużo, dużo później bo w 1985 roku powstaje kolejna Filia Biblioteczna w Rzechowie. Mamy rok 2006. Jubilatka obdarzona została wielkim zaufaniem. Od tego roku wypełnia bowiem zadania biblioteki powiatowej dla 3 publicznych bibliotek gminnych i 2 miejsko-gminnych w powiecie lipskim, tj. w Ciepielowie, Chotczy, Siennie, Solcu nad Wisłą oraz Lipsku.

Przez ostatnie lata nasz zespół bibliotekarski to: Stanisława Makowska (odeszła na emeryturę w 2020 r.), Mariola Kruk, Bożena Giemza oraz Marzena Wójcik, niebibliotekarski (od dwóch lat) Anita Grela i informatyczny Michał Wójcik. Z okazji jubileuszu skrupulatnie wyliczono długość stażu pracy obecnego 4 osobowego zespołu. Jest to średnio 34 lata. To jaką ofertę tworzy rzeczniowska biblioteki to wynik wysiłku całego zespołu. Jest w nim niezmiennie nowe spojrzenie na bibliotekarską pracę, zapał czasami przełamywany przez nutę „nazwijmy ją poetycznie”- gorzkiej czekolady. Co nie skłania go do zwalniania kroku, podpatrywania pracy innych bibliotek oraz dzielenia się naszą jakże bogatą wiedzą.

Dla Czytelników zmieniamy się: przykładem wyremontowana filia biblioteczna staraniem władz samorządowych: Wójta Gminy Rzeczniów Pana Karola Burka i Pani Sekretarz Justyny Niedzieli- Gawlik oraz radnych i dzięki ogromnemu zastrzykowi finansowemu z „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa „Priorytet 2. Infrastruktura bibliotek 2016 – 2020”, którego dysponentem jest MKiDN.

75 lat skłania do podsumowania i pochwalenia się wieloma sukcesami biblioteki. Do takich zaliczamy m.in.: nagrodę uzyskaną w konkursie SBP w 2016 roku Mistrz Promocji Czytelnictwa, a także ten przyznany głosami czytelników: „Biblioteka przyjazna Dzieciom” w 2022 roku. Działania biblioteki zaprezentowane zostały w okolicznościowej wystawie z okazji Jubileuszu 75.lecia Biblioteki. Ponadto do rąk uczestników Jubileuszu trafiły okolicznościowe kartki, na których zaprezentowane historyczne informacje dotyczące tej placówki. To także krok do kolejnej aktywności biblioteki jaką jest archiwistyka społeczna. Bowiem nasza historia nie zostałaby opowiedziana, gdyby nie to, że od lat gromadzimy fotografie, dokumenty, wycinki prasowe, wspomnienia, wywiady także te w postaci nagrań, które w przyszłości mają stworzyć kolekcję podcastów o charakterze społecznościowo- kulturalnym.

Dyrektor oraz bibliotekarze dziękują z całego serca, wszystkim tym, którzy przyczynili się do przeprowadzenia i uświetnienia tej uroczystości, za to, że Państwo znaleźli czas aby wspólnie z nami świętować tak piękny jubileusz – jubileusz 75-lecia istnienia biblioteki w Rzeczniowie. Pragnę słowami Jana Parandowskiego: "Sercem domu jest biblioteka", życzyć bibliotece, sobie i bibliotekarzom aby Rzeczniowska Książnica była zawsze sercem naszego społeczeństwa, by było wielu czytelników kochających książki, a także nie brakowało sympatyków i przyjaciół, bez których biblioteka nie może istnieć.

Dziękujemy wszystkim gościom za słowa podziękowania za naszą dotychczasową pracę przekazane osobiście m.in.: od władz samorządowych za „... niezwykłe zaangażowanie oraz kreatywność przy realizacji wspólnych przedsięwzięć.” - napisali Karol Burek i Zygmunt Wicik. Także od dyrektorów bibliotek „Państwa zaangażowanie, wiedza i doświadczenie sprawiły, że Biblioteka jest instytucją wielce zasłużoną dla rozwoju całego regionu” - dr Agnieszka Strojek, instytucji kultury, przyjaciół biblioteki i przesłane pocztą oraz życzenia na przyszłość z okazji jubileuszu, „który jest świętem przyszłości, dniem wychylenia ku temu, co ma dopiero nadejść” - napisała Izabela Ronduda.

Dziękujemy również za piękne kwiaty, prezenty łącznie z okolicznościowymi publikacjami, które wzbogacą księgozbiór naszej biblioteki.

Przekonajmy się jakie refleksje wywołał ten jubileusz i co o swojej pracy mówią członkowie zespołu rzeczniowskiej biblioteki.

Marzena Wójcik

Nie zastanawiałam się nad tym, czym jest biblioteka i praca bibliotekarki. Uczęszczając do liceum do Sienna, w oczekiwaniu na przyjazd autobusu zachodziłam do miejscowej księgarni u Państwa Brzozowskich aby popatrzeć na półki z książkami, choć nie były wtedy te okładki tak piękne i kolorowe jak dzisiaj jednak coś ciągnęło, żeby wejść popatrzeć i sprawdzić czy mają jakąś nową lekturę. Prawie zawsze coś wpadło mi w oko i oczywiście musiałam kupić. Koniec? Po latach pracy zastanawiam się czy to czasem nie był początek zapowiadający moją pracę zawodową, jednego jestem pewna to jest to co lubię robić, w czym się spełniam od ponad 30 lat.

Bożena Małgorzata Giemza

Praca pozwala zorganizować mi codzienność, nadać rytm kolejnym dniom. Dzięki niej doceniam odpoczynek, cieszę się urlopem, oczekuje świąt i weekendów. Praca stwarza również możliwości rozwoju, awansu społecznego i materialnego. Od zawsze moja praca związana była z książką – najpierw księgarnia a potem biblioteka. Długoletnia praca z czytelnikiem nauczyła mnie dystansu, poczucia humoru i tego, że należy rozmawiać z ludźmi – tymi małymi i dorosłymi. Punktem zwrotnym w mojej pracy okazały się cyferki i sprawozdania, które robię już od 17 lat i naprawdę to lubię.

Mariola Kruk

Dla mnie praca w bibliotece to kontakt z ludźmi: czytelnikami, pasjonatami, to możliwość uczestnictwa bezpośredniego w kulturze, promocja tej kultury, czytelnictwa, książki, która jest najprostszym sposobem na naukę, rozwój czy rozrywkę oraz utrwalanie lokalnej kultury, historii dla przyszłych pokoleń.

Michał Wójcik

Praca w bibliotece to nie tylko wypożyczanie książek. Wymagana jest także wszechstronna wiedza o świecie multimediów i informatyki. Współpraca z paniami w tym zakresie układa się bardzo dobrze.

Krystyna Wójtowicz

Dla mnie ważnym momentem, być może zwrotnym okazało się spotkanie z panią Marią Holzer- dyrektorką Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży. Dzięki temu spotkaniu przez kolejne lata udawało nam się w bibliotece budować przestrzeń dla młodych ludzi, pokazując im, że naprawdę sporo spraw zależy od nich.

Krystyna Wójtowicz